Pages


Photobucket

Wednesday, December 5, 2012

LISSU APINGA UAMUZI WA SPIKA



ADAI HAKUWA NA MAMLAKA YA KUGEUZA TAARIFA 
 
YA NGWILIZi
MBUNGE wa Singida Mashariki, Tundu Lissu (CHADEMA), amewasilisha barua ya malalamiko kwenye ofisi ya Bunge, akipinga aumuzi wa Spika Anne Makinda, kuhusu tuhuma za baadhi ya wabunge kujihusiha na vitendo vya rushwa.
Katika barua yake hiyo ya Novemba 14 mwaka huu, Lissu ambaye pia ni Mnadhimu wa Kambi Rasmi ya Upinzani Bungeni, anasema kuwa Spika hakuwa na mamlaka ya kugeuza taarifa ya Kamati ya Haki, Maadili na Madaraka ya Bunge kuwa ‘uamuzi wa Spika.’
Novemba 9 mwaka huu, Spika Makinda alisoma taarifa ya ripoti hiyo iliyokuwa chini ya ueneyekiti wa Brigedia mstaafu Hassan Ngwilizi, akisema imebainika kuwa hakuna mbunge aliyetiwa hatiani kwa tuhuma hizo.
Badala yake Makindi alitoa onyo kali kwa Katibu Mkuu wa Wizara ya Nishati na Madini, Eliakim Maswi akisema kuwa aliibua tuhuma za uongo kwa baadhi ya wabunge na wajumbe wa Kamati ya Nishati na Madini.
Makinda pia aliwapa kalipio kali wabunge watano pamoja na Waziri wa Nishati na Madini, Prof. Sospeter Muhongo akidai walishindwa kuthibitisha madai ya tuhuma zao kwa baadhi ya wenzao mbele ya kamati hiyo.
Ni katika uamuzi huo, Lissu amewasilisha malalamiko yake akipinga uamuzi wote wa Spika Makinda akitoa sababu kuu tatu za kufanya hivyo.
Lissu alifafanua kuwa kwa mujibu wa uamuzi unaolalamikiwa, mamlaka ya Spika kutoa uamuzi huo yanatokana na masharti ya kanuni za 5(1) na 72(1) za Kanuni za Kudumu za Bunge, 2007.
Aidha, mamlaka hayo yanadaiwa kutokana na masharti ya vifungu vya 12(1), (2) na 25(c) vya Sheria ya Kinga, Madaraka na Haki za Bunge, Sura ya 296 ya Sheria za Tanzania.
“Kwa heshima zote anazostahili, ni hoja yangu kwamba Mheshimiwa Spika hakuwa na mamlaka ya kutoa uamuzi unaolalamikiwa kwa mujibu wa Sheria ya Kinga za Bunge na Kanuni za Kudumu,” alisema.
Alisema kuwa kanuni ya 5(1) ya Kanuni za Kudumu haimpi Spika mamlaka ya kutoa uamuzi wa masuala yanayohusu kinga, madaraka na haki za Bunge bali inampa Spika mamlaka ya ziada ya kutekeleza majukumu yake “pale ambapo Kanuni hazikutoa mwongozo.”
Lissu alifafanua kuwa mara baada ya Kamati kukamilisha majukumu yake, ilitakiwa kwa mujibu wa kanuni ya 114 (16) ya Kanuni za Kudumu kuwasilisha taarifa yake bungeni ili ishughulikiwe kwa kufuata mpangilio wa shughuli za Bunge.
Aidha, chini ya kanuni ya 114(17), Spika alitakiwa aweke utaratibu wa kujadili taarifa hiyo bungeni.
“Kanuni ya 72(1) ya Kanuni za Kudumu nayo haimpi Spika mamlaka ya kugeuza Taarifa ya Kamati kuwa uamuzi wa Spika. Kanuni hiyo ipo katika Sehemu ya Sita ya Kanuni za Kudumu inayohusu ‘amani na utulivu Bungeni’ na inampa Spika wajibu wa kuhakikisha kuwa utaratibu bora unafuatwa Bungeni.
“Uamuzi wa Spika kuhusu mambo ya utaratibu, kwa mujibu wa kanuni hii ni wa mwisho. Hoja yangu ya msingi hapa ni kwamba kanuni ya 72(1) inatumika pale tu ambapo kuna uvunjifu wa ‘amani na utulivu Bungeni’ na Spika anatakiwa kutumia mamlaka yake kuhakikisha amani na utulivu vinarejea na ‘utaratibu bora unafuatwa Bungeni,” alisema.
Kwamba Spika hana mamlaka ya kutoa uamuzi unaolalamikiwa kwa mujibu wa Sheria ya Kinga za Bunge vile vile. Kifungu cha 12(1) cha Sheria hiyo kinalipa Bunge mamlaka na uwezo – kama itakuwa lazima.
Hivyo litachunguza, kutoa hukumu na kuamua juu ya kutendwa kwa tendo, jambo au kitu chochote, ambacho sio kosa chini ya Sheria hii, ambacho ni ukiukwaji wa haki za Bunge.
“Kutokana na hoja zangu za ufafanuzi wa sababu ya kwanza ya rufaa hii, ni wazi kwamba uamuzi unaolalamikiwa sio Taarifa ya Kamati iliyochunguza tuhuma za rushwa dhidi ya wajumbe wa Kamati ya Nishati na Madini.”
Lissu alisema kuwa kwa sababu kanuni ya 120 ya Kanuni za Kudumu imeweka masharti ya ‘Muundo wa Taarifa za Kamati.’ Kwa mujibu wa kanuni hiyo, Taarifa ya Kamati inatakiwa iwe na sehemu tatu.
“Sehemu ya kwanza ni ya utangulizi, Sehemu ya pili ya Taarifa ya Kamati inatakiwa itoe maelekezo kamili kuhusu jambo au mambo yote yaliyofanyiwa uchunguzi na Kamati wakati sehemu ya tatu inatakiwa itoe maoni na mapendekezo ya Kamati ya Bunge,” alisema.
Aliongeza kuwa uamuzi unaolalamikiwa licha ya kuwa na sehemu hizo tatu lakini ni maoni tu ya Spika juu ya Taarifa ya Kamati na wala sio Taarifa ya Kamati yenyewe.
“Kuna kila haki na sababu ya kuhoji kama kweli yaliyoko kwenye uamuzi unaolalamikiwa ndiyo kweli yaliyomo kwenye Taarifa ya Kamati na, kama ni hivyo, kwa nini Taarifa ya Kamati haikutolewa Bungeni ili ijieleze yenyewe kama inavyotakiwa na Kanuni za Kudumu? Alihoji.
Katika barua hiyo ambayo Tanzania Daima lina nakala yake, Lissu anadai kuwa Spika alitoa adhabu kinyume cha kanuni za Bunge.
“Katika uamuzi unaolalamikiwa Spika alidai kwamba Katibu Mkuu wa Wizara ya Nishati na Madini, Eliakim Maswi, ametenda kosa la kuvunja haki za Bunge, na anastahili adhabu”
Baada ya kumpata Katibu Mkuu Maswi na ‘hatia’ hiyo, Spika alimpa ‘adhabu’ ya onyo kali na kumtaka asirudie tena kosa hilo la kuzua tuhuma za uongo dhidi ya Bunge na Wabunge.” Alisema.
Lissu aligusia pia onyo walilopewa wabunge watano akiwemo yeye huku waziri Muhongo akitakiwa kuwa mwangalifu na kusema kuwa ni hoja yake kwamba ‘hatia’ ambazo Spika aliwakuta nazo watajwa adhabu alizowapa ‘wenye hatia’ hao ziko kinyume cha Kanuni za Kudumu.
Alisema kuwa adhabu iliyotolewa kwa Maswi, ni kwamba Spika hana mamlaka yoyote kwa mujibu wa Kanuni za Kudumu ya kuchukua hatua au kutoa adhabu kwa mtu yeyote asiyekuwa Mbunge kwa kosa lolote alilofanya nje ya Bunge.
Kwamba hatua pekee anazoweza kuchukua Spika dhidi ya ‘wageni bungeni’ ni kuwaondoa ndani ya ukumbi wa mikutano wa Bunge kwa mujibu wa kanuni ya 136(3) na 138(1) ya Kanuni za Kudumu.
“Maswi aliitwa kama shahidi wa Kamati ya Maadili. Hakuitwa kama mtuhumiwa wa kosa lolote linalohusu haki au kinga za Bunge. Kwa msingi huo Maswi ana kinga chini ya kifungu cha 18(1) cha Sheria hiyo,” alifafanua.
Lissu alisema kuwa uamuzi unaolalamikiwa hauonyeshi mahali popote kwamba ushahidi alioutoa Maswi kwenye Kamati ya Maadili ulikuwa wa uongo kitu ambacho kingekuwa ni kosa la jinai kwa mujibu wa kifungu cha 21 cha Sheria ya Kinga za Bunge.
Kwamba hakuna kosa lolote chini ya Sheria ya Kinga za Bunge linaloitwa kuzua tuhuma za uongo dhidi ya Bunge na wabunge! Badala yake, Sheria hiyo, chini ya kifungu chake cha 23, inatambua kosa la jinai la kutoa nyaraka za uongo kwa Bunge au Kamati yake.
 
CHADEMA BLOG

No comments:

Post a Comment